Kısa çizgi görevleri, noktalama işaretleri içerisinde yer alır. Kişinin düşünce ve duygularını ifade etmesi içerisinde cümlenin yapısına göre gerekli açıda durma, okuma ve anlamayı kolaylaştırmak için kullanılan sözlerin vurgulanması için kullanılan noktalama işaretleri içerisinde
kısa çizgi görevleri sayesinde oluşacak olan anlatım bozukluğunun giderilmesi sağlarlar. Bazı amaçlar için cümle içerisinde kullanılan Kısa çizginin görevleri şu şekilde belirtilmektedir.
Kısa çizgi görevleri nelerdir?
- Kullanılan cümleler içerisinde satıra sığmayan bölümlerin kesilmesi için kelime sonuna konulan kısa çizgi ile birlikte cümlenin devam ettiği anlamı vurgulanır.
Örnek: Kardan dolayı titriyordum, çok üşümüştüm, vücudumda sızı şeklinde his-
ler oluşuyordu.
Cümlesi içerisinde geçen hisler kelimesinin kısa çizgi ile bölünmesi ile kelimenin devamın aşağı satırda olduğu vurgulanır.
- Kullanılan cümle içerisinde bulunan fikrin açıklayıcısı olarak cümle 2 çizgi içerisine alınarak kullanılır. Kısa çizgi içerisinde bulunan kelimeler cümle içerisinde çıkartılsa dahi gramer yapısında ve anlamda bozulma meydana gelmez.
Örnek: İki gün sonra sizde - buradaki işlerimizi bitirebilirsiniz- bizimle Kayseri'ye gelebilirsiniz.
Cümlesi içerisinde buradaki işlerinizi bitirebilirsiniz cümlesi kısa çizgi içerisinde alınarak ek açıklama olarak kullanılmıştır.
- Kullanılan cümle içerisinde kesinlik bildirmeyen rakamların arasına kısa çizgi konulur.
Örnek: Kardeşime görmeyeli 5-6 ay oldu. Annem Ankara'dan 3-4 gün sonra dönecek.
Cümlesinde kullanılan kısa çizgi yaklaşık anlamı kazandırarak sürenin belirli olmadığını belirtir.
- Cümle içerisinde yan yana kullanılan zıt anlamlı sözcükler arasına kısa çizgi konularak gerekli görevi üstlenmesi sağlanır.
Örnek: Sarı
-kırmızılılar bu haftaki maçı kazandılar. Sarıkamış muharebesi toplumumuz için yaşam
- ölüm savaşıydı.
Cümleleri içerisinde kullanılan kısa çizgiler zıtlıkların ayrılması noktasında kullanılmıştır.
- Arapça ve Farsça eski metinlerde kullanılan tamlanan ve tamlayan arasına kısa çizgi görevleri için kullanılır.
Örnek: Hüsn-i aşk, Ebr-i Nevbahar, Çeşm-i Siyah örneklerinde görüldüğü gibi.
- Cümle içerisinde kullanılan maddeleme esnasında rakam veya harflerden sonra kısa çizgi kullanılır.
Örnek: 1-..., 2-..., 3-... şeklinde gösterilir.
- Türk Dil Kurumu içerisinde dil bilgisinde bulunan kök ve eklerin ayrılması için araya kısa çizgi konulur.
Örnek: al-mak, göz-lük, söz-lük, gör-gü, dur-ak cümlelerinde olduğu gibi.
- Cümle içerisinde fiil, kök ve gövdelerini gösterilmesi için kullanılan noktalama işaretidir.
Örnek: o-kul, yaz-dır, sak-la, at-ma şeklinde gösterilir.
- Cümle içerisinde eklerin başına konulur.
Örnek: -iş, -lik, -ak, -den, şeklinde olduğu gibi
- Cümle içerisinde hecelere ayırmak için kullanılır.
Örnek: Du-ruş-ma, ki-tap-lık, a-ra-ba, ga-ze-te şeklinde kullanılır.
- Cümle içerisinde ile veya ila kelimelerinin yerine kullanılır.
Örnek: Ankara - İstanbul yolu, Türk-Yunan ilişkileri, Galatasaray- Fenerbahçe karşılaşması gibi
- Matematik dersleri içerisinde çıkarma işareti olarak kısa çizgi kullanılır.
Örnek: 30 -15 =15 ifadesinde olduğu gibi
