Anayasa Mahkemesi Görevleri, İlk anayasa mahkemesi 15 asıl 5 yedek üye ile 1961 anayasası ile hayatımıza girmiştir. 1982 anayasamızda ise 146 ve 153. Maddeler de yeniden düzenlenerek 11 asıl dört yedek üyeli sistem getirilmiş olup, Anayasa da yapılan 2010 değişikliğiyle Anayasa Mahkemesinin Görevleri kuruluş ve yetkileri yeniden düzenlenmiştir. En son haliyle üye sayısı 17 olan Anayasa mahkemesi genel kurul ve iki bölüm şeklinde çalışması benimsenmiştir.
Siyasi parti davaları ile başvuruları ve iptal, itiraz davalarını Yüce Divan olarak devam ettirilecek yargılamalara genel kurul bakmakta olup, Anayasa Mahkemesi Görevleri arasına giren bireysel başvurular hakkında karar vermek, kabul etmek ve incelemesini yapmak için komisyon oluşturmak 2010 değişikliği ile Anayasaya girmiştir. Ayrıca değişiklik ile Anayasa mahkemesinin üyesi olanlar görev süresi 12 yıl ile sınırlandırılmış ve ikinci defa seçilmesinin önü kapatılmıştır.
Anayasa mahkemesi görevleri nelerdir?
Norm denetimi; Norm henüz yasalaşmamış, fakat evrensel olarak herkesin kabul ettiği kurallar bütünüdür. Anayasa mahkemesi; Kanun, Kanun Hükmünde Kararname ve TBMM iç tüzüğünün şekil ve esas bakımından inceleyip denetleyebilir. Anayasa değişikliklerinde ise sadece şekil yönünden yani yeterli çoğunlukla ve değiştirilip değiştirilmediğini denetler ve inceler.
Anayasa mahkemesine, kanunlara aykırılık nedeniyle yapılan başvuruyuitiraz ve iptal yolu ile yapılır. İtiraz yolu ile yapılan denetim somut norm denetim, iptal şeklinde yapılan başvuruya ise soyut norm denetim denir.
Anayasa mahkemesi görevleri arasında yer alan kanunların, Kanun Hükmünde Kararnamelerin ve TBMM iç tüzüğünün Anayasa hükümlerine aykırılığı iddiası ile iptal dava açabilme yetkisi; Cumhurbaşkanı, İktidar ve Muhalefet partisi grupları ile koalisyon ortağı hükümetin büyük ortağı ve TBMM'nin beşte biri üyelerine aittir. Esas hakkında dava açma süresi Resmi Gazete de yayımından itibaren altmış gündür. Şekil bakımından iptal başvurusu ise on gün içinde yapılmalıdır.
İtiraz ise sadece kanun ve kanun hükmünde kararnameler için kullanılabilir. Ayrıca kanunların şekil yönünden Anayasa'ya aykırılığı da itiraz konusu değildir. Görülmekte olan bir dava aşamasında yerel mahkeme kanunun anayasaya aykırılığını görürse bu konuda Anayasa Mahkemesinin vereceğe karara kadar davayı geriye bırakabilir.
Bireysel başvuruların incelenmesi; Kamu gücünü kullanan kurum ve kişilere karşı 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren anayasa mahkemesine başvuru imkânı tanınmıştır. Başvurunun nedeni temel haklar ve özgürlükler ihlali olmalıdır.
Anayasa mahkemesinin yüce divan görevi; Anayasa mahkemesi başkanı, Cumhur başkanı, Bakanlar, TBMM Başkanı, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, Askeri yüksek idare mahkemesi başkanı ve Askeri yargıtay üyeleri, başsavcılar ve vekillerini, HSYK başkan ve üyelerini yüce divan özelliği ile yargılar. Genel kurmay başkanı, Hava, kara, deniz ve jandarma genel komutanını görevleri nediyle karıştıkları suçlardan dolayı yargılar.
Anayasa mahkemesinin diğer görevleri ise; siyasi partilerin mali denetimlerini yapmak, kapatma davalarına bakmak, milletvekilliği düşürülen kişi yedi gün içinde Anayasa mahkemesine başvurabilir, mahkeme 15 gün içinde neticelendirir. Ayrıca Uyuşmazlık Mah. Başkanını kendi içinden seçer.
