Ünlemin görevleri, dilin yazıda okuyucuya doğru ve düzgün bir anlatımla aktarılması gereklidir. Türkçe dil itibariyle yanlış anlatıma müsait ve kolaylıkla başka yöne kendini çekebilen bir dildir. Bunun için çok sayıda noktalama işaretleri vardır. Bir yazının gerekli yerde duraksama yapabilmesi, konularda geçiş sağlayabilmesi veya anlatım bozukluğu yaşamaması ancak noktalama işaretleri ile mümkün olur.
Yazı diline her konuda yardımcı olan noktalama işaretlerinin her biri birbirinden farklı anlamlar ifade eder. Görev gereği farklı amaçlarla kullanılan noktalama işaretleri arasında
ünlemin görevleri diğer noktalama işaretlerine göre daha farklıdır. Ünlem, duygu aktarmakta büyük rol oynar.
Ünlemin görevleri birden fazla sayılabilse de ortak bir amaçları vardır. Yazı dilinde anlatılmak istenen kızgınlık, sesleniş, heyecan veya coşku gibi duyguları okuyucuya hissettirmekle görevlidirler. Kişiler konuşma dilinde ses tonlarını ve görselliklerini ayarlayarak bu duyguları karşı tarafa aktarmayı başarırlar. Fakat yazı dilinde bu durum pek mümkün olmaz. Noktalama işaretleri olmadan yazılan yazılar anlam kargaşasına, anlatım bozukluklarına ve duygunun okuyucuya geçmemesine neden olurlar. Ünlem işareti ise anlatım düzgünlüğü yanı sıra anlatırken yaşanan duygunun okuyucuya geçmesini sağlar.
- Seslenme, hitap etme veya uyarma gibi kullanılan kelimelerin sonuna konularak duyguyu geçirmek,
Örnek
Ey dost! Sana bu yollardan geçme dedim.
Dur, yolcu! Bilmeden geçtiğin toprak bir devrin bastığı topraklardır.
Askerler! İlk hedefimiz Akdeniz'dir, ileri!
- Sevinç, şaşkınlık, heyecan, korku veya kıvanç duygularını anlatan cümlelerin sonuna koyularak, yazıdaki duyguyu hissettirmek,
Örnek
Hava ne kadarda soğuk!
Yazıklar olsun!
Ne mutlu Türküm diyene!
Ne kadar zeki insanlar var!
- Alay, abartma veya küçümseme duygusunu da okuyucuya geçirmek ünlemin görevleri arasında yer alır. Bu amaçla kullanılmak üzere ayraç içine alınarak, duygunun geçtiği cümleye konulurlar.
Örnek
İsteseymiş bir haftada yazarmış (!)
Kadın güzel (!) olduğunu söylüyor.
Bunu çizmek elinde değilmiş (!)
21.01.2024 01:45:27
Ünlemin Görevleri ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek
Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.
Sayfayı Düzenle