Lizozom Görevi: Lizozomlar sindirim enzimleri içeren organellerdir. Bir başka deyişle lizozomlar, enzimlerin küresel zarları olan kesecikleridir. Bu enzimler, hücresel makromolekülleri sindiren asidik hidrolaz enzimlerdir. Lizozom zar, iç bölgenin asidik kalmasına yardımcı olur ve sindirim enzimlerini hücrenin geri kalanından ayırır. Fazla yıpranmış veya yıpranmış organelleri, gıda parçacıklarını ve sarmalanmış virüsleri veya bakterileri sindirirler. Lizozomlar hücrenin midesi gibidir. Lizozomlar bir zar ile çevrilidir. Lizozomlar, ın büyüklüğü 0,1 ila 1,2 mikrometre arasında değişir. Yapısal olarak lizozomlar, molekülleri sindiren enzimler içeren kayan bir çöp torbasına benzetilebilir. Dış zarları, sindirim enzimlerinin hücre içerisinde izin vermeden, lizozom içerisindeki moleküllere izin veren bir tür geçit gibidir. Bu enzimler tüm organik maddeleri sindirebilir veya parçalayabilir. Lizozomlar, golgi kompleksinden alınan veziküllerin endozomlar ile kaynaşmasından oluşur. Endozomlar, plazma membranının bir kısmı kenetlendiğinde endositoz tarafından oluşturulan vesiküllerdir ve hücre tarafından içselleştirilir. Lizozomlar hücre içi sindirim sistemi olarak görev yaparlar ve bu nedenle sindirim poşetleri olarak bilinirler.
Lizozomun Başlıca Görevleri
Lizozomun başlıca görevlerini aşağıdaki şekilde gruplandırabiliriz.
Hücre içi sindirim: Lizozom, hücre içi sindirim işlemine yardımcı olur. Proteinler, endositoz sonucunda hücre içerisinde sindirime uğrar.
Ölü hücrelerin çıkarılması: Lizozomlar kandaki bakterileri ve dokulardaki ölü hücrelerin yok edilmesini sağlarlar. Libozomal membran bu hücrelerde parçalanır ve enzimlerin vücuda girmesi sağlanarak böylece tüm hücre sindirilmiş olur.
Metamorfozdaki rolü: Metamorfozda lizozomun önemli bir rol oynadığı son zamanlarda yapılan araştırmalar ile keşfedilmiş durumdadır.
Protein sentezinde yardımcı: Protein sentezinde lizozomlar önemli rol üstlenirler. Son zamanlarda yapılan araştırmalar, lizozomal aktiviteyi protein sentezi ile ilişkilendirmektedir.
Döllenmedeki rolü: Lizozomler, döllenme sırasında spermelerin yumurtaya nüfuzu sırasında görev alırlar.
Osteogenezisindeki rolü: Kemik hücrelerinin oluşumunda da lizozom aktivitenin önemli rol oynadığı görülmüştür. Benzer şekilde hücrelerin yaşlanması da lizozom aktivite ile ilişkilidir.
Kıkırdak ve kemik dokusunda otoliz: Lizozomal aktivitede A vitaminin fazla olması hücre zehirlenmesine ve lizozomal mebranı bozarak enzimlerin hücre içine salınmasına ve kıkırdakta kemik dokusunda otoliz oluşumuna neden olmaktadır.